[attachment=108454]
Duyu Organları Nelerdir? 5 Duyu Organımız ve Görevleri
Duyu sistemi
Duyu organı, stimülasyonlar (uyarılmalar) sonucu çevreden aldığı bilgileri elektrik impulslarına çeviren organ. Bilgiler, sinirler aracılığıyla beyne iletilirken filtrelenirler; diğer organlardan gelen bilgilerle ve önceden beyinde depolanmış olanlarla karşılaştırılırlar ve beyinde algıya dönüşürler. Duyu organları bilgileri reseptörler (alıcılar) vasıtasıyla toplarlar. En çok bilinen duyu organları, en basit haliyle, "5 duyu" olarak da adlandırılan; görme, koklama, işitme, tat alma ve dokunma işlevlerini yerine getiren göz, burun, kulak, dil ve deridir.
Antik filozoflar duyuları "ruhun pencereleri" olarak tanımlamışlardır. Aristo bugün en çok bilinen 5 duyudan bahsetmiştir.[1] Yaygın olarak bilinen, bu nedenle sıklıkla duyu sistemlerinin tamamını oluşturduğu düşünülen bu beşinin haricinde kaslarda, tendonlarda ve eklemlerde de duyu reseptörleri vardır. Bunlara kinestetik duyular denir.[1] Bunun haricinde iç kulakta dengeyi sağlayan reseptörler vardır ve bunlar denge duyusu sistemini oluştururlar.[1] Dolaşım sisteminde kandaki karbondioksiti, basınç değişimlerini veya kalp atışı oranını tespit eden sensörler vardır. Ayrıca sindirim sisteminde açlık ve susuzluk hissini tespit eden reseptörler vardır. Bunların haricinde duyu sistemleri de vardır. Örneğin beynin alt kısımlarında beynin iç ısısını ölçen hücreler vardır.[1]
Reseptörler
Duyu reseptörleri; ışık, ısı gibi herhangi bir haricî uyarıcıya tepki gösterebilen ve duyu sinirlerine sinyal gönderen organ ya da hücredir.[2] İşlevlerine göre üçe ayrılırlar:
Kemoreseptörler
Kemoreseptörler, burun ve dilde bulunan koku ve tat reseptörleridir. Kimyasal uyarıları algılarlar. Bazı iç organlarda da bulunurlar.
Fotoreseptörler
Fotoreseptörler, gözde bulunan reseptörlerdir. Işığı algılarlar. Koni ve çomak hücreleri olmak üzere iki çeşidi vardır.
Mekanoreseptörler
Mekanik ve fiziksel uyarıları algılarlar. Deride ve kulakta bulunur. Deride bulunan ve sıcak ile soğuğu algılayanlara termoreseptör denir.
Yaşamı çok daha kolay algılayabilmemiz için duyu organlarımız büyük bir öneme sahiptir. Her bir duyu organlarımızın vücudumuzda farklı görevleri bulunmaktadır. Şimdi duyu organlarımızın neler olduğunu öğreneceğiz ve görevlerine bakacağız. İşte 6. sınıf fen bilgisi duyu organları konu anlatımı.
5 tane duyu organımız bulunmaktadır. Bunlar göz, kulak, dil, burun ve deridir. Her birine günlük yaşamımız içerisinde kullanırız ve hayatın farklı kısımlarını algılamaya çalışırız. Duyu organlarının yapısında duyu almaçları bulunmaktadır. Böylece koku, tat, basınç, sıcaklık ve sesler gibi pek çok etkiyi algılayabiliriz.
Duyu Organları
Duyu organlarımız belli bir temel görevi bağlı olarak çalışır. Genelde sinirlerde bir uyartı mesajı oluşmaktadır. Beyin uyartıları değerlendirmek suretiyle bir cevap hazırlar. Böyle durumlarda eğer gerekirse kaslarda aynı zamanda tepkime meydana gelir. Şimdi gelin duyu organlarımızı tek tek inceleyelim.
Göz: Etraftaki nesneleri görmenizi ve renkli şekillerini algılamamızı sağlayan duyu organımız gözlerimizdir. Belli başlı bazı kısımlardan oluşur.
- Sert tabaka (göz akı)
- Damar tabaka
- Ağ tabaka (retina)
Her bir kısmın kendi görevleri bulunmaktadır ve bazıları gözü korurken bazıları ise sinir sistemi vasıtasıyla beyne gerekli bilgileri iletir. Aynı zamanda gözü koruyan bazı tabakalar mevcuttur. Bunlar kaşlar, göz kapakları, kirpikler ve gözyaşlarıdır.
Bazı sebeplerden dolayı ayrıca gözümüzde birtakım hastalıklar oluşabilmektedir.
- Renk körlüğü
- Yaşadık
- Miyop
- Hipermetrop
- Astigmatizm
Kulak: Hem işitme hem de denge organımız olarak kulak öne çıkmaktadır. Gündelik hayatımızda pek çok farklı sesi kulaklarımıza duyarız. Aynı zamanda kulağımız içinde bulunan özel unsurlar dengemiz şaşmadan yürümemizi imkan verir. Kulak farklı bölümlerden meydana gelmektedir.
- Dış kulak
- Orta kulak
- İç kulak
Deri: En büyük duyu organımız deridir. Deri vücudumuzun tamamını kaplar. Üst deri ve alt deri olmak üzere iki farklı kısma ayrılmaktadır. Aynı zamanda derinin bazı görevleri bulunur.
- Vücut ısımızı dengeler.
- Solunum ve boşaltma konusunda yardımcı olur.
- Mikropların vücuda girmesini engeller.
- Vücudumuzu birtakım dış etkilere karşı korur.
- Soğuk ve sıcak ile beraber ağrı ve sızı konusunda farklı reseptörler üzerinden algılama imkanı verir.
Burun: Koku alma ve aynı zamanda solunum organımız olarak öne çıkıyor. Aldığımız havanın ısınmasını, nemlenmesini ve temizlenmesini sağlaması konusunda büyük bir öneme sahiptir. Özellikle kokulu cisimlerden buharlaşmak suretiyle ayrılmış ve havaya karışmış olan tanecikler, sarı bölgedeki mukus sıvısında ayrışarak koku almaçları uyarılır. Böylece uyartılar beyindeki koku alma merkezine iletilir. Bu sayede dünyadaki bütün farklı kokuları alırız.
Sinüzit ya da saman nezlesi ile beraber burun kanaması gibi sorunlar meydana gelebilmektedir. Günümüzde bu tür sorunlara karşı tıp dünyasında çözüm yöntemleri bulunur. Burun sağlığımızı korumak ve bu tür sorunlar ile karşılaşmamak için yapmamız gereken bazı hususlar mevcuttur.
- Burnumuzu karıştırmamamız gerekir.
- Burun kıllarımızı kesinlikle koparmamalıyız.
- Sigara içmemeliyiz ve sigara içilen ortamda durmamalıyız.
- Ne olduğunu bilmediğimiz veya çok keskin olan kokulardan mutlaka uzak durmalı ve koklamamalıyız.
Dil: Tat alma ve çiğneme ile beraber yutma ya da konuşma görevleri üstlendi en önemli duyu organlarımız içerisinde yer almaktadır. Dilin farklı bölgeleri değişik tatları alır ve bu tatlılar beynimize iletilir. Bu konuda arka uçtan başlamak suretiyle ön uca doğru dilin farklı bölümleri farklıdır. Böylece tatlı, tuzlu, acı ve ekşi atlar elimiz var tatile merkezi sinir sistemi üzerinden beynimize iletilir.
Duyu organlarımızın sağlığını korumak için mutlaka gerekli hususlara dikkat etmemiz gerekmektedir. Duyu organlarımız bizim için hayatımızda çok önemlidir.
5 duyu organımız yaşamımız boyunca hiç durmadan çalışarak yeni bilgileri ve verileri sürekli kaydeder. Duyu organlarımızın yapısal hafızaları sonucunda verileri birleştirmek ve anlamlandırmak bizler için çok daha kolay hale geliyor. Duyu organları konu anlatımı yazımızda duyu organlarını detaylı bir şekilde sizlerle birlikte inceleyelim.
Duyu Organları Konu Anlatımı
Duyu organlarının görevi, insanların dış dünyayı algılamalarına ve algıladıkları verilere adapte olabilmelerine yardımcı olmaktır. İnsan bedeninde toplam 5 duyu organı bulunmaktadır. Duyu organları ve duyu organlarının görevi şu şekildedir:
-Göz- Görme Duyusu
-Kulak- Duyma Duyusu
-Burun- Koklama Duyusu
-Dil- Tatma Duyusu
-Deri- Dokunma Duyusu
-Göz- Görme Duyusu
Göz, ışığı algılayabilen reseptörlerle donatılmış duyu organımızdır. Etrafımızdaki nesneleri görebilmemize ve fiziksel olarak diğerlerinden ayırt etmemize yardımcı olur. İnsan gözü, belirli bir uzaklıktaki nesnelerin görüntülerini algılayabilme ve renklerini ayırt edebilme özelliğine sahiptir. Gözü koruyan yapılar ise şu şekildedir; kaşlar, göz kapakları, kirpikler, gözyaşı bezleridir.
Kaşlar: Terin göze gelmesini önler.
Göz kapakları: Gözü dıştan korur, gözün nemli kalmasını sağlar.
Kirpikler: Göze gelen yabancı maddelerin girmesini engeller.
Gözyaşı bezleri: Gözyaşı salgılar, gözün nemli kalmasını ve temizlenmesini sağlar.
Kulak- Duyma Duyusu
Kulak, havada yayılan ses dalgalarını beyne, vücudun dikey ve yatay eksenindeki hareket değişimlerini ise beyinciğe ileten duyu organımızdır. İşitme ve denge organı olarak görev yapar. Kulak, dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Duyma dört aşamada gerçekleşir:
1.Kulak kepçesi ile toplanan ses dalgaları, kulak yolu ile iletilerek kulak zarını titreştirir.
2.Çekiç, örs ve üzengi kemikleri bu titreşimi oval pencereye iletir.
3.Titreşimler oval pencereden dalıza, oradan da salyangoza iletilir.
4.Ses, salyangozdaki işitme almaçları tarafından algılanır ve işitme sinirleri aracılığıyla beyindeki işitme merkezine iletilir. Böylece işitme olayı gerçekleşmiş olur.
Burun- Koklama Duyusu
Burun, nefes ve koku alma işlemlerini tamamlayan duyu organımızdır. Solunan havayı ısıtma, temizleme ve nemlendirme gibi görevleri vardır. Burun, insanların koku duyusu, uçucu ve mukusta çözünebilen kimyasalları algılar. Burnumuz, kokunun alındığı ilk saniyede yarı yarıya adaptasyon gerçekleştirir, daha sonra adaptasyon yavaşlayarak devam eder ve birkaç dakika aynı koku ile karşılaşan kimsede burun, kokuyu algılamamaya başlar. Kişinin kendi kokusunu veya üzerine sıktığı parfüm kokusunu bir süre sonra algılayamamasının sebebi budur.
Dil- Tatma Duyusu
Dil, tat alma, çiğneme, yutma ve konuşmaya yardımcı olan duyu organımızdır. Maddelerin tadının alınabilmesi için tükürükte çözünmesi gerekir. Besinlerin tatlarının alınmasında dilde bulunan tat tomurcukları görev yapar.
Tat alma dört aşamada gerçekleşir:
1. Besin maddeleri tükürükte çözünür.
2. Tat tomurcuklarındaki almaçlar uyarır.
3. Almaçlar, aldıkları uyarıları tat alma sinirlerine iletir.
4. Tat alma sinirleri beyindeki tat alma merkezini uyarır ve tat duyusu algılanır.
Deri- Dokunma Duyusu
Deri en büyük duyu organımızdır. Vücudumuzu tamamen örter ve beyne en çok bilgi veren duyu organıdır. Deri; vücut sıcaklığının düzenlenmesi, su kaybının önlenmesi, fiziksel ve kimyasal etkilerden vücudun korunması, solunuma ve boşaltıma yardımcı olma gibi pek çok fonksiyonda görev alır.
Derinin görevleri:
1. Vücut ısımızı ayarlar.
2. Solunum ve boşaltıma yardımcı olur.
3. Vücudumuzu dış etkilerden korur.
4. Sıcak soğuk, ağrı sızı, basıncı algılayan reseptörler bulunur.
Beş Duyu Organımız Arasındaki İlişki
Duyu organlarımız olan; gözler, kulaklar, burun, dil ve deri bir bütün olarak ele alındığında insan yaşamını ilerleten en önemli noktaları oluşturur. Ve 5 duyu organımız yaşamımız boyunca hiç durmadan çalışarak yeni bilgileri ve verileri sürekli kaydeder. Bir duyu organımızla algıladığımız durumu diğer duyu organlarımızla da tamamlarız. Örneğin; duyduğumuz bir sesin neye ait olduğunu anlayabilmek için gözlerimizle bilgiyi netleştiririz. Ya da gördüğümüz bir nesnenin dokusunun nasıl olduğunu anlayabilmek için dokunarak çözümleme yaparız.
Duyu organlarının görevi dış dünyada algılanan durum ve olayları birleştirerek beyinde bir sonuç oluşturmasıdır. Bu yüzden 5 duyu organı arasındaki ilişki ve iletişim oldukça önemlidir. Herhangi bir duyu organımızda hastalık ve rahatsızlık olduğunda insan yaşamını etkileyen olumsuz durumlar ortaya çıkabilmektedir.
Duyu Organı Hastalıkları
Duyu organı hastalıkları kişilerin yaşamlarını olumsuz etkilese de bazı hastalıklar tedavi ile iyileştirilebilir. Duyu organı hastalıkları genel olarak doğuştan gelen kusurlar ve sonradan oluşan kusurlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Doğuştan olan göz kusurları: Renk körlüğü, şaşılık.
Sonradan olan göz kusurları: Miyopluk, Hipermetropluk, Astigmatizm, Katarakt, Presbitlik
Doğuştan gelen işitme bozuklukları: Kulak zarı sertleşmesi, orta kulakta kemik kaynaması ve iç kulaktaki zedelenmeler.
Sonradan oluşan işitme bozuklukları: Şiddetli darbeler sonucu kulak zarının yırtılması, işitme duyu sinirlerinin zedelenmesidir. İşitme kaybı olan insanlar, işitme cihazı kullanırlar.
Deri hastalıkları: Deriye kesilme, ezilme, yanma ve kimyasal maddeler zarar verebilir.
Mantar, pire, kene ve parazit ısırmaları deriye zarar verir. Mikroorganizmalar, deri iltihaplanmasına yol açabilir. Alerjik deri hastalıkları kurdeşen ve egzama oluşabilir.
Burun hastalıkları: Sinüzit, Saman nezlesi, Burun kanaması
Duyu Organları Nelerdir? 5 Duyu Organımız ve Görevleri
Duyu sistemi
Duyu organı, stimülasyonlar (uyarılmalar) sonucu çevreden aldığı bilgileri elektrik impulslarına çeviren organ. Bilgiler, sinirler aracılığıyla beyne iletilirken filtrelenirler; diğer organlardan gelen bilgilerle ve önceden beyinde depolanmış olanlarla karşılaştırılırlar ve beyinde algıya dönüşürler. Duyu organları bilgileri reseptörler (alıcılar) vasıtasıyla toplarlar. En çok bilinen duyu organları, en basit haliyle, "5 duyu" olarak da adlandırılan; görme, koklama, işitme, tat alma ve dokunma işlevlerini yerine getiren göz, burun, kulak, dil ve deridir.
Antik filozoflar duyuları "ruhun pencereleri" olarak tanımlamışlardır. Aristo bugün en çok bilinen 5 duyudan bahsetmiştir.[1] Yaygın olarak bilinen, bu nedenle sıklıkla duyu sistemlerinin tamamını oluşturduğu düşünülen bu beşinin haricinde kaslarda, tendonlarda ve eklemlerde de duyu reseptörleri vardır. Bunlara kinestetik duyular denir.[1] Bunun haricinde iç kulakta dengeyi sağlayan reseptörler vardır ve bunlar denge duyusu sistemini oluştururlar.[1] Dolaşım sisteminde kandaki karbondioksiti, basınç değişimlerini veya kalp atışı oranını tespit eden sensörler vardır. Ayrıca sindirim sisteminde açlık ve susuzluk hissini tespit eden reseptörler vardır. Bunların haricinde duyu sistemleri de vardır. Örneğin beynin alt kısımlarında beynin iç ısısını ölçen hücreler vardır.[1]
Reseptörler
Duyu reseptörleri; ışık, ısı gibi herhangi bir haricî uyarıcıya tepki gösterebilen ve duyu sinirlerine sinyal gönderen organ ya da hücredir.[2] İşlevlerine göre üçe ayrılırlar:
Kemoreseptörler
Kemoreseptörler, burun ve dilde bulunan koku ve tat reseptörleridir. Kimyasal uyarıları algılarlar. Bazı iç organlarda da bulunurlar.
Fotoreseptörler
Fotoreseptörler, gözde bulunan reseptörlerdir. Işığı algılarlar. Koni ve çomak hücreleri olmak üzere iki çeşidi vardır.
Mekanoreseptörler
Mekanik ve fiziksel uyarıları algılarlar. Deride ve kulakta bulunur. Deride bulunan ve sıcak ile soğuğu algılayanlara termoreseptör denir.
Yaşamı çok daha kolay algılayabilmemiz için duyu organlarımız büyük bir öneme sahiptir. Her bir duyu organlarımızın vücudumuzda farklı görevleri bulunmaktadır. Şimdi duyu organlarımızın neler olduğunu öğreneceğiz ve görevlerine bakacağız. İşte 6. sınıf fen bilgisi duyu organları konu anlatımı.
5 tane duyu organımız bulunmaktadır. Bunlar göz, kulak, dil, burun ve deridir. Her birine günlük yaşamımız içerisinde kullanırız ve hayatın farklı kısımlarını algılamaya çalışırız. Duyu organlarının yapısında duyu almaçları bulunmaktadır. Böylece koku, tat, basınç, sıcaklık ve sesler gibi pek çok etkiyi algılayabiliriz.
Duyu Organları
Duyu organlarımız belli bir temel görevi bağlı olarak çalışır. Genelde sinirlerde bir uyartı mesajı oluşmaktadır. Beyin uyartıları değerlendirmek suretiyle bir cevap hazırlar. Böyle durumlarda eğer gerekirse kaslarda aynı zamanda tepkime meydana gelir. Şimdi gelin duyu organlarımızı tek tek inceleyelim.
Göz: Etraftaki nesneleri görmenizi ve renkli şekillerini algılamamızı sağlayan duyu organımız gözlerimizdir. Belli başlı bazı kısımlardan oluşur.
- Sert tabaka (göz akı)
- Damar tabaka
- Ağ tabaka (retina)
Her bir kısmın kendi görevleri bulunmaktadır ve bazıları gözü korurken bazıları ise sinir sistemi vasıtasıyla beyne gerekli bilgileri iletir. Aynı zamanda gözü koruyan bazı tabakalar mevcuttur. Bunlar kaşlar, göz kapakları, kirpikler ve gözyaşlarıdır.
Bazı sebeplerden dolayı ayrıca gözümüzde birtakım hastalıklar oluşabilmektedir.
- Renk körlüğü
- Yaşadık
- Miyop
- Hipermetrop
- Astigmatizm
Kulak: Hem işitme hem de denge organımız olarak kulak öne çıkmaktadır. Gündelik hayatımızda pek çok farklı sesi kulaklarımıza duyarız. Aynı zamanda kulağımız içinde bulunan özel unsurlar dengemiz şaşmadan yürümemizi imkan verir. Kulak farklı bölümlerden meydana gelmektedir.
- Dış kulak
- Orta kulak
- İç kulak
Deri: En büyük duyu organımız deridir. Deri vücudumuzun tamamını kaplar. Üst deri ve alt deri olmak üzere iki farklı kısma ayrılmaktadır. Aynı zamanda derinin bazı görevleri bulunur.
- Vücut ısımızı dengeler.
- Solunum ve boşaltma konusunda yardımcı olur.
- Mikropların vücuda girmesini engeller.
- Vücudumuzu birtakım dış etkilere karşı korur.
- Soğuk ve sıcak ile beraber ağrı ve sızı konusunda farklı reseptörler üzerinden algılama imkanı verir.
Burun: Koku alma ve aynı zamanda solunum organımız olarak öne çıkıyor. Aldığımız havanın ısınmasını, nemlenmesini ve temizlenmesini sağlaması konusunda büyük bir öneme sahiptir. Özellikle kokulu cisimlerden buharlaşmak suretiyle ayrılmış ve havaya karışmış olan tanecikler, sarı bölgedeki mukus sıvısında ayrışarak koku almaçları uyarılır. Böylece uyartılar beyindeki koku alma merkezine iletilir. Bu sayede dünyadaki bütün farklı kokuları alırız.
Sinüzit ya da saman nezlesi ile beraber burun kanaması gibi sorunlar meydana gelebilmektedir. Günümüzde bu tür sorunlara karşı tıp dünyasında çözüm yöntemleri bulunur. Burun sağlığımızı korumak ve bu tür sorunlar ile karşılaşmamak için yapmamız gereken bazı hususlar mevcuttur.
- Burnumuzu karıştırmamamız gerekir.
- Burun kıllarımızı kesinlikle koparmamalıyız.
- Sigara içmemeliyiz ve sigara içilen ortamda durmamalıyız.
- Ne olduğunu bilmediğimiz veya çok keskin olan kokulardan mutlaka uzak durmalı ve koklamamalıyız.
Dil: Tat alma ve çiğneme ile beraber yutma ya da konuşma görevleri üstlendi en önemli duyu organlarımız içerisinde yer almaktadır. Dilin farklı bölgeleri değişik tatları alır ve bu tatlılar beynimize iletilir. Bu konuda arka uçtan başlamak suretiyle ön uca doğru dilin farklı bölümleri farklıdır. Böylece tatlı, tuzlu, acı ve ekşi atlar elimiz var tatile merkezi sinir sistemi üzerinden beynimize iletilir.
Duyu organlarımızın sağlığını korumak için mutlaka gerekli hususlara dikkat etmemiz gerekmektedir. Duyu organlarımız bizim için hayatımızda çok önemlidir.
5 duyu organımız yaşamımız boyunca hiç durmadan çalışarak yeni bilgileri ve verileri sürekli kaydeder. Duyu organlarımızın yapısal hafızaları sonucunda verileri birleştirmek ve anlamlandırmak bizler için çok daha kolay hale geliyor. Duyu organları konu anlatımı yazımızda duyu organlarını detaylı bir şekilde sizlerle birlikte inceleyelim.
Duyu Organları Konu Anlatımı
Duyu organlarının görevi, insanların dış dünyayı algılamalarına ve algıladıkları verilere adapte olabilmelerine yardımcı olmaktır. İnsan bedeninde toplam 5 duyu organı bulunmaktadır. Duyu organları ve duyu organlarının görevi şu şekildedir:
-Göz- Görme Duyusu
-Kulak- Duyma Duyusu
-Burun- Koklama Duyusu
-Dil- Tatma Duyusu
-Deri- Dokunma Duyusu
-Göz- Görme Duyusu
Göz, ışığı algılayabilen reseptörlerle donatılmış duyu organımızdır. Etrafımızdaki nesneleri görebilmemize ve fiziksel olarak diğerlerinden ayırt etmemize yardımcı olur. İnsan gözü, belirli bir uzaklıktaki nesnelerin görüntülerini algılayabilme ve renklerini ayırt edebilme özelliğine sahiptir. Gözü koruyan yapılar ise şu şekildedir; kaşlar, göz kapakları, kirpikler, gözyaşı bezleridir.
Kaşlar: Terin göze gelmesini önler.
Göz kapakları: Gözü dıştan korur, gözün nemli kalmasını sağlar.
Kirpikler: Göze gelen yabancı maddelerin girmesini engeller.
Gözyaşı bezleri: Gözyaşı salgılar, gözün nemli kalmasını ve temizlenmesini sağlar.
Kulak- Duyma Duyusu
Kulak, havada yayılan ses dalgalarını beyne, vücudun dikey ve yatay eksenindeki hareket değişimlerini ise beyinciğe ileten duyu organımızdır. İşitme ve denge organı olarak görev yapar. Kulak, dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Duyma dört aşamada gerçekleşir:
1.Kulak kepçesi ile toplanan ses dalgaları, kulak yolu ile iletilerek kulak zarını titreştirir.
2.Çekiç, örs ve üzengi kemikleri bu titreşimi oval pencereye iletir.
3.Titreşimler oval pencereden dalıza, oradan da salyangoza iletilir.
4.Ses, salyangozdaki işitme almaçları tarafından algılanır ve işitme sinirleri aracılığıyla beyindeki işitme merkezine iletilir. Böylece işitme olayı gerçekleşmiş olur.
Burun- Koklama Duyusu
Burun, nefes ve koku alma işlemlerini tamamlayan duyu organımızdır. Solunan havayı ısıtma, temizleme ve nemlendirme gibi görevleri vardır. Burun, insanların koku duyusu, uçucu ve mukusta çözünebilen kimyasalları algılar. Burnumuz, kokunun alındığı ilk saniyede yarı yarıya adaptasyon gerçekleştirir, daha sonra adaptasyon yavaşlayarak devam eder ve birkaç dakika aynı koku ile karşılaşan kimsede burun, kokuyu algılamamaya başlar. Kişinin kendi kokusunu veya üzerine sıktığı parfüm kokusunu bir süre sonra algılayamamasının sebebi budur.
Dil- Tatma Duyusu
Dil, tat alma, çiğneme, yutma ve konuşmaya yardımcı olan duyu organımızdır. Maddelerin tadının alınabilmesi için tükürükte çözünmesi gerekir. Besinlerin tatlarının alınmasında dilde bulunan tat tomurcukları görev yapar.
Tat alma dört aşamada gerçekleşir:
1. Besin maddeleri tükürükte çözünür.
2. Tat tomurcuklarındaki almaçlar uyarır.
3. Almaçlar, aldıkları uyarıları tat alma sinirlerine iletir.
4. Tat alma sinirleri beyindeki tat alma merkezini uyarır ve tat duyusu algılanır.
Deri- Dokunma Duyusu
Deri en büyük duyu organımızdır. Vücudumuzu tamamen örter ve beyne en çok bilgi veren duyu organıdır. Deri; vücut sıcaklığının düzenlenmesi, su kaybının önlenmesi, fiziksel ve kimyasal etkilerden vücudun korunması, solunuma ve boşaltıma yardımcı olma gibi pek çok fonksiyonda görev alır.
Derinin görevleri:
1. Vücut ısımızı ayarlar.
2. Solunum ve boşaltıma yardımcı olur.
3. Vücudumuzu dış etkilerden korur.
4. Sıcak soğuk, ağrı sızı, basıncı algılayan reseptörler bulunur.
Beş Duyu Organımız Arasındaki İlişki
Duyu organlarımız olan; gözler, kulaklar, burun, dil ve deri bir bütün olarak ele alındığında insan yaşamını ilerleten en önemli noktaları oluşturur. Ve 5 duyu organımız yaşamımız boyunca hiç durmadan çalışarak yeni bilgileri ve verileri sürekli kaydeder. Bir duyu organımızla algıladığımız durumu diğer duyu organlarımızla da tamamlarız. Örneğin; duyduğumuz bir sesin neye ait olduğunu anlayabilmek için gözlerimizle bilgiyi netleştiririz. Ya da gördüğümüz bir nesnenin dokusunun nasıl olduğunu anlayabilmek için dokunarak çözümleme yaparız.
Duyu organlarının görevi dış dünyada algılanan durum ve olayları birleştirerek beyinde bir sonuç oluşturmasıdır. Bu yüzden 5 duyu organı arasındaki ilişki ve iletişim oldukça önemlidir. Herhangi bir duyu organımızda hastalık ve rahatsızlık olduğunda insan yaşamını etkileyen olumsuz durumlar ortaya çıkabilmektedir.
Duyu Organı Hastalıkları
Duyu organı hastalıkları kişilerin yaşamlarını olumsuz etkilese de bazı hastalıklar tedavi ile iyileştirilebilir. Duyu organı hastalıkları genel olarak doğuştan gelen kusurlar ve sonradan oluşan kusurlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Doğuştan olan göz kusurları: Renk körlüğü, şaşılık.
Sonradan olan göz kusurları: Miyopluk, Hipermetropluk, Astigmatizm, Katarakt, Presbitlik
Doğuştan gelen işitme bozuklukları: Kulak zarı sertleşmesi, orta kulakta kemik kaynaması ve iç kulaktaki zedelenmeler.
Sonradan oluşan işitme bozuklukları: Şiddetli darbeler sonucu kulak zarının yırtılması, işitme duyu sinirlerinin zedelenmesidir. İşitme kaybı olan insanlar, işitme cihazı kullanırlar.
Deri hastalıkları: Deriye kesilme, ezilme, yanma ve kimyasal maddeler zarar verebilir.
Mantar, pire, kene ve parazit ısırmaları deriye zarar verir. Mikroorganizmalar, deri iltihaplanmasına yol açabilir. Alerjik deri hastalıkları kurdeşen ve egzama oluşabilir.
Burun hastalıkları: Sinüzit, Saman nezlesi, Burun kanaması
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
