Müridin Diğer Müridler Yanındayken ve Yalnızken Dikkat Etmesi Gereken Edepler
1- Mürid kardeşlerine kusur aramamalı, geçmişte yaptığı hataları araştırmamalı, yüzüne
vurmamalı ve bunlardan dolayı onları aşağılamamalıdır. Büyükler buyurmuşlardır: ‘İnsanların
eksikliklerinden kendisine bildirilen bir hal şeytanın aracılığıyla gelen keşiftir. Allah’u Teala
(c.c) ona kıymet vermez.’ İnsanların kusur ve günahlarını araştıran gönül dünyası (sırrı) zarar
görür. Şeyhinden yararlanması kesilir.
2- Bir acı şalgam bile olsa Allah’u Teala’nın (c.c) kendisine verdiği nimetleri mürid
kardeşleriyle paylaşmalıdır.
3- Mübarek geceleri ve toplatın gecelerini kardeşlerine bildirmeli; onlardan önce uyanırsa
onları uyandırmayı kendine görev bilmelidir.
4- Yaptığı ibadetleri diğer müridlerinkinden fazla görürse, nefsini de onlardan üstün
görmemeli, aksine onların uykusu benim ibadetimden hayırlıdır diye düşünmelidir. Zira
uykuda olana günah yazılmaz.
5- Mürşidini terk etmiş ve kendini dünya hırsına kaptırmış müridlerle arkadaşlık
yapmamalıdır. Aksi halde kendisi de onunla birlikte kaybolur gider.
6- Müridlerden yoksul olanları gözetmede diğerlerine örnek olmalı ve bunu nafile
ibadetlerden üstün tutmalıdır.
7- Hasta ve kimsesiz müridleri arayıp sorarak ihtiyaçlarını yerine getirmelidir
8- Mürid kardeşleri için her zaman iyi düşünceli ve kalbine gelen kötü duygulara kulak
asmamalıdır.
9- Son nefesini vermekte olan mürid kardeşin yanında gerekirse sabahlayarak gerekli
görevlerini yerine getirmelidir.
10- Diğer müridlere duada bulunmalıdır.
Bilhassa gece namaza kalktığında ve secdede Allah’u Teala’dan(c.c) onlar için af dilemelidir.
Mürid bu şekilde yaparsa melekler de onun için aynı şeyi yaparlar.
11- Müridler tuvaletlerin temizliğini kendi aralarında sırayla yaparlar. Fakat mürşit kendisine
emrederse sırayla yapmalıdır.
12- Diğer müridlere gerebilecek iğne, iplik, makas, ilaç gibi maddeleri yanında bulundurmalı
ve onların başkasından istememesini sağlamalıdır.
13- Özürsüz hiçbir zaman tek başına yememelidir.
14- Mürid kendisinden eski olan müridlere ibadeti kendisinden az bile olsa saygılı olmalıdır.
15- Hiç kimseye öfkelenmemeli, çabuk kızmamalıdır. Çünkü öfke kalbin nurunu söndürür.
Tartışma ve ağız dalaşı yapmamalıdır; çünkü bu unutkanlık ve ruh bulanıklığına neden olur.
Birisine öfkelendiğinde ondan özür dilemeli, Cenab-ı Hakk’a da (c.c) istiğfar etmelidir. Haklı
dahi olsa kimseye hakaret etmemeli; her gördüğü kişiyi Hızır (a.s) veya veli sanarak dua
istemelidir. Herhangi bir konuda iyice düşünmeden karar vermemelidir. Hiç kimseyi hor
görmemeli, yaratıklara şefkatle bakmalıdır.
16- Her zaman sünnete uymalı, takvaya sarılmalı, büyük zatların kitaplarını izlemeli ve
cemaatla namazda birinci safta, başlangıç tekbirinde bulunmaya devam etmelidir.
17- Fıkıh (ilmihal bilgileri) konularını öğrenmelidir. Cahil sofilerle konuşurken onların
dediklerini fıkıh ölçüsüne vurmalı, hemen kabullenmemelidir.
18- İmam ve müezzin olmaktan kaçınmalı, makam sevdası olmamalıdır. Şöhret afet olduğu
için ondan sakınmalı, adı anılmamalıdır.
19- Tam olarak tanımadığı kişilere kefil olmamalı ve bu konuda duyarlı olmalıdır.
20- Müzikte çok uğraşanın kalbinde münafıklık tohumları yeşerdiğinde bundan sakınmalıdır.
Fakat sevenleri ve uyanları çok olduğu için Mevlevilerin sema yapmasına dil uzatmamalıdır.
21- Çok yemenin, çok konuşmanın ve çok uyumanın edebe aykırı olduğunu bilmeli ve bunları
azaltmaya çalışmalıdır.
22- Yalnızlığı seçmeli, halk içinde bulunduğunda da Abdülhalık Gücdevani (k.s) Hazretleri
buyurduğu Halvet der Encümen (dışı halkla ve içi Hakk’la olma; halktan kaçma yoktur.)
bizim usulümüzdür, yolumuzdur’ sözüne uygun olarak kalbini Allah’tan başkasına
bağlamamaya çaba sarf etmelidir.
23- Siyasetçilerin, zenginlerin ve ehli sünnet dışındakilerle ilgili sohbet yapmamalıdır
24- Elinden gelirse Allah’u Teala’ya (c.c) kavuşuncaya kadar evlenmemelidir.
25- Kalbi öldürdüğü için çok gülmekten sakınmalıdır.
26- Gösteriş ve debdebeye düşkün olmamalıdır. Çünkü bu ruhun yükselmesine engeldir.
27- Kalbinde hüzün, gözünde yaş, davranışlarında ihlas ve duasında yalvarma bulunmalıdır
28- Evi mescit gibi Hakk Teala’ya (c.c) yakın olmalıdır.
29- En ufak bir günah işleyince bile hemen tövbe edip bir daha yapmamaya çalışmalıdır.
30- Rızkını helalden kazanmalı, mekruh ve şüpheli şeylerden sakınmalıdır. Bunlardan
sakınmak için gerektiğinde siyasi davranmalıdır.
31- Ömrünün sermayesi olduğunun bilincine vararak zikirsiz bir an geçirmemelidir.
32- İkindi namazından sonra Hatme akşam ile yatsı arası rabıtaya, sabah namazından önce iki
tulu arası zikre, gece yarısı namazına (teheccüd), her gün bir cüz Kur’an-ı Kerim okumaya
devam etmelidir.
33- İnsanların kusurunu aramayıp kendi ayıplarıyla ilgilenmelidir. Kendisini eleştiren olunca
hatasını kabul etmelidir. Bir işe başlarken niyeti halis olmalıdır. Yatmadan önce işini ve
gidişatını düşünmeli, hesap günü gelmeden kendi nefsini hesaba çekmelidir. Yarım kanal
işlerini tamamlamalı, üzerinde herhangi bir kimsenin hakkı varsa ödemelidir. Bu hesabı
aleyhinde bulursa Allah’u Teala’dan (c.c) af dilemeli, lehine bulursa şükretmelidir.
34- Alçak gönüllü, yumuşak huylu, merhametli ve açık elli olmalı ve insanlara karşı iyi niyet
beslemelidir.
35- Allah’u Teala’ya (c.c) isyan eden günahkarları görünce onların kalbini kırmalı ve
aşağılamamalıdır. İki namaz arasında sanki namazdaymış gibi kulluk görevlerini yerine
getirmeli ve ilahi haklara saygılı davranmalıdır.
36- Her zaman ve tüm işlerinde din istikametinden şaşmamalıdır. İki gününün eşit olmaması
içi çalışmalı, ilerlemek ve olgunlaşmak için çaba göstermelidir.
37- İnsanlar kendini ziyaret ettiğinde büyüklenmemelidir. Zikir ve ibadet toplantıları uzayınca
sıkılmamalıdır. Allah (c.c) yolundaki ve ibadetlerdeki zorluklara ve insanlardan gelen
eziyetlere katlanmalıdır. Nefsin arzu ve isteklerine karşı koymalıdır.
38- Kimseden bir şey istememeli ve zenginlerin kapısına gitmemelidir. Doğru inanç ve yakin
sahibi olmalıdır.
39- Oyun ve boş konuşulan toplantılara gitmemeli; kötü, kaba ve uygunsuz sözler
dinlememelidir. Hiç kimseyle tartışmamalı ve iddiaya girmemeli, asık suratlı olmayıp güler
yüzle davranmalı ve hoşlanılmayan şeyleri görmemek için gözünün önüne bakmalıdır.
40- Terk edilmiş sünnetleri yaşamaya çalışmalı, yararlı işler yapmalı; zarar ve gereksiz sözleri
bırakmalı; uzun emelli olmalıdır. Ömrünü bulunduğu an kabul edip onu Allah (c.c) rızasına
sarf etmelidir.
41- Verdiği sözlerinde durmalı; tutumlu olmalı; uyumadan önce ölümü düşünerek
büyüklerinin çoğunun ölümü tattığı hatırlamalıdır. Tüm işlerinde Cenab-ı Hakk’a (c.c)
dayanmalıdır.
42- Soyuyla övünmemeli, insanların anlayışına göre konuşmalıdır. Gördü rüya ve kerametiyle
gururlanmamalıdır. Allah’ın (c.c) rahmetinden ümidini kesmemeli; onun gazabından ve
sınamasından emin olmamalıdır. Cenab-ı Hakk (c.c) bir Hadisi Kudsi’de: ‘Kim günahını
küçük görürse, biz onu büyük görürüz. Kim günahını büyük görürse biz onu küçük görürüz.’
Buyurduğu için mürid küçük de olsa günah işlemekte ısrarlı olmamalıdır.
43- Allah-u Teala’yı (c.c) Resul’ünü, Ehli Beyt’i, Ashab-ı Kiram’ı, velileri, ilmiyle amil
alimleri, kamil mürşitleri ve Salihleri sevmelidir.
44- Kimseyi aldatmamalı; yasaklardan kaçınmalı; farzları içtenlikle ve önem vererek
yapmalıdır. Nimetlere şükretmeli;; Allah-u Teala’nın kaza ve kaderine karşı gelmemelidir.
45- Allah’u Teala’nın üzerimizdeki nimetlerini devamlı düşünmelidir. Gıybet ve zulüm
yapmamalı fitne çıkarmamalıdır. İşlerini danışarak yapmalıdır. İnsanlara sıkıntı veren şeyleri
gidermeye çalışmalıdır. Günlerin uğursuzluğuna inanmamalı, yolcuğuna çıkmak için gün
22
belirlememelidir. Gençlik, sağlık, zenginlik, boş zaman ve yaşadığı anları iyi
değerlendirmelidir.
46- Allah-u Tealan’nın (c.c) korkusundan emirlerini terk etmemeli ve yasakladıklarını
yapmamalıdır. Günahlarını ve kusurlarını Cenab-ı Hakk’ın (c.c) bildiğinden dolayı utancından
adeta erimelidir.
1- Mürid kardeşlerine kusur aramamalı, geçmişte yaptığı hataları araştırmamalı, yüzüne
vurmamalı ve bunlardan dolayı onları aşağılamamalıdır. Büyükler buyurmuşlardır: ‘İnsanların
eksikliklerinden kendisine bildirilen bir hal şeytanın aracılığıyla gelen keşiftir. Allah’u Teala
(c.c) ona kıymet vermez.’ İnsanların kusur ve günahlarını araştıran gönül dünyası (sırrı) zarar
görür. Şeyhinden yararlanması kesilir.
2- Bir acı şalgam bile olsa Allah’u Teala’nın (c.c) kendisine verdiği nimetleri mürid
kardeşleriyle paylaşmalıdır.
3- Mübarek geceleri ve toplatın gecelerini kardeşlerine bildirmeli; onlardan önce uyanırsa
onları uyandırmayı kendine görev bilmelidir.
4- Yaptığı ibadetleri diğer müridlerinkinden fazla görürse, nefsini de onlardan üstün
görmemeli, aksine onların uykusu benim ibadetimden hayırlıdır diye düşünmelidir. Zira
uykuda olana günah yazılmaz.
5- Mürşidini terk etmiş ve kendini dünya hırsına kaptırmış müridlerle arkadaşlık
yapmamalıdır. Aksi halde kendisi de onunla birlikte kaybolur gider.
6- Müridlerden yoksul olanları gözetmede diğerlerine örnek olmalı ve bunu nafile
ibadetlerden üstün tutmalıdır.
7- Hasta ve kimsesiz müridleri arayıp sorarak ihtiyaçlarını yerine getirmelidir
8- Mürid kardeşleri için her zaman iyi düşünceli ve kalbine gelen kötü duygulara kulak
asmamalıdır.
9- Son nefesini vermekte olan mürid kardeşin yanında gerekirse sabahlayarak gerekli
görevlerini yerine getirmelidir.
10- Diğer müridlere duada bulunmalıdır.
Bilhassa gece namaza kalktığında ve secdede Allah’u Teala’dan(c.c) onlar için af dilemelidir.
Mürid bu şekilde yaparsa melekler de onun için aynı şeyi yaparlar.
11- Müridler tuvaletlerin temizliğini kendi aralarında sırayla yaparlar. Fakat mürşit kendisine
emrederse sırayla yapmalıdır.
12- Diğer müridlere gerebilecek iğne, iplik, makas, ilaç gibi maddeleri yanında bulundurmalı
ve onların başkasından istememesini sağlamalıdır.
13- Özürsüz hiçbir zaman tek başına yememelidir.
14- Mürid kendisinden eski olan müridlere ibadeti kendisinden az bile olsa saygılı olmalıdır.
15- Hiç kimseye öfkelenmemeli, çabuk kızmamalıdır. Çünkü öfke kalbin nurunu söndürür.
Tartışma ve ağız dalaşı yapmamalıdır; çünkü bu unutkanlık ve ruh bulanıklığına neden olur.
Birisine öfkelendiğinde ondan özür dilemeli, Cenab-ı Hakk’a da (c.c) istiğfar etmelidir. Haklı
dahi olsa kimseye hakaret etmemeli; her gördüğü kişiyi Hızır (a.s) veya veli sanarak dua
istemelidir. Herhangi bir konuda iyice düşünmeden karar vermemelidir. Hiç kimseyi hor
görmemeli, yaratıklara şefkatle bakmalıdır.
16- Her zaman sünnete uymalı, takvaya sarılmalı, büyük zatların kitaplarını izlemeli ve
cemaatla namazda birinci safta, başlangıç tekbirinde bulunmaya devam etmelidir.
17- Fıkıh (ilmihal bilgileri) konularını öğrenmelidir. Cahil sofilerle konuşurken onların
dediklerini fıkıh ölçüsüne vurmalı, hemen kabullenmemelidir.
18- İmam ve müezzin olmaktan kaçınmalı, makam sevdası olmamalıdır. Şöhret afet olduğu
için ondan sakınmalı, adı anılmamalıdır.
19- Tam olarak tanımadığı kişilere kefil olmamalı ve bu konuda duyarlı olmalıdır.
20- Müzikte çok uğraşanın kalbinde münafıklık tohumları yeşerdiğinde bundan sakınmalıdır.
Fakat sevenleri ve uyanları çok olduğu için Mevlevilerin sema yapmasına dil uzatmamalıdır.
21- Çok yemenin, çok konuşmanın ve çok uyumanın edebe aykırı olduğunu bilmeli ve bunları
azaltmaya çalışmalıdır.
22- Yalnızlığı seçmeli, halk içinde bulunduğunda da Abdülhalık Gücdevani (k.s) Hazretleri
buyurduğu Halvet der Encümen (dışı halkla ve içi Hakk’la olma; halktan kaçma yoktur.)
bizim usulümüzdür, yolumuzdur’ sözüne uygun olarak kalbini Allah’tan başkasına
bağlamamaya çaba sarf etmelidir.
23- Siyasetçilerin, zenginlerin ve ehli sünnet dışındakilerle ilgili sohbet yapmamalıdır
24- Elinden gelirse Allah’u Teala’ya (c.c) kavuşuncaya kadar evlenmemelidir.
25- Kalbi öldürdüğü için çok gülmekten sakınmalıdır.
26- Gösteriş ve debdebeye düşkün olmamalıdır. Çünkü bu ruhun yükselmesine engeldir.
27- Kalbinde hüzün, gözünde yaş, davranışlarında ihlas ve duasında yalvarma bulunmalıdır
28- Evi mescit gibi Hakk Teala’ya (c.c) yakın olmalıdır.
29- En ufak bir günah işleyince bile hemen tövbe edip bir daha yapmamaya çalışmalıdır.
30- Rızkını helalden kazanmalı, mekruh ve şüpheli şeylerden sakınmalıdır. Bunlardan
sakınmak için gerektiğinde siyasi davranmalıdır.
31- Ömrünün sermayesi olduğunun bilincine vararak zikirsiz bir an geçirmemelidir.
32- İkindi namazından sonra Hatme akşam ile yatsı arası rabıtaya, sabah namazından önce iki
tulu arası zikre, gece yarısı namazına (teheccüd), her gün bir cüz Kur’an-ı Kerim okumaya
devam etmelidir.
33- İnsanların kusurunu aramayıp kendi ayıplarıyla ilgilenmelidir. Kendisini eleştiren olunca
hatasını kabul etmelidir. Bir işe başlarken niyeti halis olmalıdır. Yatmadan önce işini ve
gidişatını düşünmeli, hesap günü gelmeden kendi nefsini hesaba çekmelidir. Yarım kanal
işlerini tamamlamalı, üzerinde herhangi bir kimsenin hakkı varsa ödemelidir. Bu hesabı
aleyhinde bulursa Allah’u Teala’dan (c.c) af dilemeli, lehine bulursa şükretmelidir.
34- Alçak gönüllü, yumuşak huylu, merhametli ve açık elli olmalı ve insanlara karşı iyi niyet
beslemelidir.
35- Allah’u Teala’ya (c.c) isyan eden günahkarları görünce onların kalbini kırmalı ve
aşağılamamalıdır. İki namaz arasında sanki namazdaymış gibi kulluk görevlerini yerine
getirmeli ve ilahi haklara saygılı davranmalıdır.
36- Her zaman ve tüm işlerinde din istikametinden şaşmamalıdır. İki gününün eşit olmaması
içi çalışmalı, ilerlemek ve olgunlaşmak için çaba göstermelidir.
37- İnsanlar kendini ziyaret ettiğinde büyüklenmemelidir. Zikir ve ibadet toplantıları uzayınca
sıkılmamalıdır. Allah (c.c) yolundaki ve ibadetlerdeki zorluklara ve insanlardan gelen
eziyetlere katlanmalıdır. Nefsin arzu ve isteklerine karşı koymalıdır.
38- Kimseden bir şey istememeli ve zenginlerin kapısına gitmemelidir. Doğru inanç ve yakin
sahibi olmalıdır.
39- Oyun ve boş konuşulan toplantılara gitmemeli; kötü, kaba ve uygunsuz sözler
dinlememelidir. Hiç kimseyle tartışmamalı ve iddiaya girmemeli, asık suratlı olmayıp güler
yüzle davranmalı ve hoşlanılmayan şeyleri görmemek için gözünün önüne bakmalıdır.
40- Terk edilmiş sünnetleri yaşamaya çalışmalı, yararlı işler yapmalı; zarar ve gereksiz sözleri
bırakmalı; uzun emelli olmalıdır. Ömrünü bulunduğu an kabul edip onu Allah (c.c) rızasına
sarf etmelidir.
41- Verdiği sözlerinde durmalı; tutumlu olmalı; uyumadan önce ölümü düşünerek
büyüklerinin çoğunun ölümü tattığı hatırlamalıdır. Tüm işlerinde Cenab-ı Hakk’a (c.c)
dayanmalıdır.
42- Soyuyla övünmemeli, insanların anlayışına göre konuşmalıdır. Gördü rüya ve kerametiyle
gururlanmamalıdır. Allah’ın (c.c) rahmetinden ümidini kesmemeli; onun gazabından ve
sınamasından emin olmamalıdır. Cenab-ı Hakk (c.c) bir Hadisi Kudsi’de: ‘Kim günahını
küçük görürse, biz onu büyük görürüz. Kim günahını büyük görürse biz onu küçük görürüz.’
Buyurduğu için mürid küçük de olsa günah işlemekte ısrarlı olmamalıdır.
43- Allah-u Teala’yı (c.c) Resul’ünü, Ehli Beyt’i, Ashab-ı Kiram’ı, velileri, ilmiyle amil
alimleri, kamil mürşitleri ve Salihleri sevmelidir.
44- Kimseyi aldatmamalı; yasaklardan kaçınmalı; farzları içtenlikle ve önem vererek
yapmalıdır. Nimetlere şükretmeli;; Allah-u Teala’nın kaza ve kaderine karşı gelmemelidir.
45- Allah’u Teala’nın üzerimizdeki nimetlerini devamlı düşünmelidir. Gıybet ve zulüm
yapmamalı fitne çıkarmamalıdır. İşlerini danışarak yapmalıdır. İnsanlara sıkıntı veren şeyleri
gidermeye çalışmalıdır. Günlerin uğursuzluğuna inanmamalı, yolcuğuna çıkmak için gün
22
belirlememelidir. Gençlik, sağlık, zenginlik, boş zaman ve yaşadığı anları iyi
değerlendirmelidir.
46- Allah-u Tealan’nın (c.c) korkusundan emirlerini terk etmemeli ve yasakladıklarını
yapmamalıdır. Günahlarını ve kusurlarını Cenab-ı Hakk’ın (c.c) bildiğinden dolayı utancından
adeta erimelidir.
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
